Far Ayarı
Farların kısa ve uzun huzme ışık akışlarının zaman zaman kontrol edilerek ayarlanması gerekir. Far ayarında daha ziyade fotosel esaslara göre çalışan özel cihazlar kullanılırsa da cihazsız pratik olarak da far ayarını yapmak mümkündür. Cihazla yapılan ayarlarda far ışığının şiddeti ile zemin ve araç doğrultusuna göre sapış durumları ölçülür. Herhangi bir anormal durum görüldüğünde yine cihazın yardımıyla kolayca normale getirilir.
Park, Plaka, Tepe, Boyut Ve Gösterge Lambaları
Geceleri aracın boyutlarını, plakasını, büyük araçlarda tepe ve kenar mesafelerini şoför mahallindeki gösterge tablosunu aydınlatan sistemlerdir. Genel trafik kurallarına göre arka taraftaki park ve tepe ve boyutu lambaları kırmızı plaka ve ön park lambaları beyaz öndeki tepe ve boyut lambaları ise sarı cam muhafazalı olarak yapılırlar.
Lamba Şalteri
Araçlarda aydınlatma sistemi grubuna dâhil bulunan alıcılar, lamba şalteri ismi ile tanınan tek bir şalterin kumandası altında çalıştırırlar. Yalnız sis lambaları tepe ve boyut lambaları projektörler ve araçlarda bulunan zorunlu alıcılardan olmadığı için bu gruba dahil edilmemiştir. Lamba şalterleri daha ziyade çekme, çevirme ve bastırma ile çalışan çok kontaklı mekanik şalterlerdir. Şoför mahallindeki şalter panosu üzerine monte edilirler. Lamba şalterleri bütün aydınlatmam sisteminin emniyetini sağlayan termik sigortadan akım alırlar. Şalter üzerinde kumanda ettiği devrelere bağlantı vardır, ve bu uçlara akım dağıtımı 3 pozisyonda yapılır.
Selektörler
Araçlarda lamba şalterlerinden başka farların kısa ve uzun huzme yanış durumlarını değiştirmek için, ikinci bir şalter daha vardır. Lamba şalterinden akım alır, ve iki durumda çalışarak far lambalarına akım verir.
İkaz Sistemi
Araçların normal hareket tarzlarını, değiştirme zamanlarında ve ya herhangi bir tehlike anında diğer vasıta ve canlıları ikaz etmek amacıyla kullanılan sistemlerdir. İkaz sistemiyle ilgili alıcılar görmüş oldukları vazifelere göre, dört gruba ayrılırlar.
- Sinyal lambalar
- Fren lambaları
- Geri vites lambaları
- Kornalar
Sinyal Lambaları
Sağ ve sola dönüşte etraftaki diğer araçları, ikaz etmek amacıyla kullanılan sistemlerdir. Sistemin normal gün ışığında 30 metreden görünecek şekilde ışık vermesi gerekir, dikkati daha fazla çekebilmesi çalışmaları aralıklı yanıp sönme şeklinde düzenlenmiştir. Sisteme bu özelliği sinyal otomatiği kazandırmaktadır. Genellikle direksiyona monte edilmiş özel bir şalterin kumandası altında çalışırlar.
Sinyal Şalterleri
Çift kontaklı mekanik şalterlerdir. Şalterin kapalı pozisyonu ortadadır. Sağa veya sola çevrildiğinde ayrı ayrı uçları birleştirerek dönüş yönündeki lambalara akım verirler.
Sinyal Otomatları (Flaşörler)
Sinyal otomatlarının termik veya manyetik esaslara göre çalışan iki çeşidi vardır. Termik tip sinyal otomatları yapı bakımından basit ve dayanıklı olmaları yönünden tercih edilirler. Fakat kontakları yanarak sık sık bakıma ihtiyaç duyduklar için günümüzde kullanılmamaktadırlar. Manyetik tip otomatların çalışması çok hassastır. Kullanıldığı müddetçe herhangi bir bakıma ihtiyaç göstermezler. Yapıları nazik olduğundan arızalar genellikle otomatın yanmasıyla sonuçlanır.
Sinyal Lambaları Tesisatı
Sinyal lambaları araç hareket halindeyken kullanılan alıcılardandır, bu yüzden normal olarak kontak anahtarı çıkışından akım alarak çalışırlar. Sistem kısa bir süre çalıştırıldığı için tesisatlarında 1mm2 lik kablolar emniyetle kullanılabilir. Bütün araçlardaki sinyal lambalarının tesisatları hep aynı şekildedir. Sadece kontrol lambasının tek veya çift olması bu devrelerin tesisatlarını değiştirir.
Sinyal Sistemlerinde Karşılaşılan Arızalar
- Sinyal lambalarının hiç yanmaması
- Sinyal lambalarının zayıf ve devamlı yanması
- Sinyal lambalarının çok parlak ve devamlı yanması
- Kornalar
Kornalar
Herhangi bir tehlike anında kullanılan sesli ikaz sistemleridir. Günümüzdeki araçlarda yapı ve çalışma esasları değişik üç çeşit korna mevcuttur.
Havalı kornalar
Bilhassa şehir dışında çalışan büyük araçlarda kullanılırlar. Yapıları bakımından nefesli müzik aletlerine benzerler, elektro motor bir pompa ile takviye edilmiş çeşitleri de kullanılmaktadır.
Motorlu Kornalar
Bazı özel araçlarda kullanılan, canavar düdükleri gibi bu gruba girerler. Bu sistemde bir elektrik motorunun ucuna takılmış olan pervane değişik şekildeki kanallarda hava gerilimi yaratarak tiz bir ses meydana getirir. Mekanik bir şalter tarafından kumanda edilen basit bir devreye sahiptirler.
Elektromanyetik Kornalar
Günümüzdeki araçlardan en çok kullanılan korna tipi budur. Elektrik akımının manyetik etki meydana getirme özelliğinden yararlanılarak yapılmışlardır.
Korna Tesisatları
Kornalar direksiyon üzerine yerleştirilmiş bir mekanik şalterin kumandası altında çalışırlar. Devamlı hareket halinde bulunan direksiyonda akım iletmenin zorluğu yüzünden şalterler kornanın çıkış devresine bağlanmaktadırlar. Günümüzdeki araçların genelinde daha gür ve daha ahenkli ses elde edebilmek için ses ayarları değişik iki veya üç korna birlikte kullanılmaktadır. Ayrıca böyle sistemlerde çekilen akımda çok artacağı içi tesisatları röleli olarak yapılır. Röleler korna şalterinin kumandası altında çalışarak kornalara en kısa yoldan akım iletirler.
Korna Arızaları
Kornaların genel olarak hiç ötmemesi, devamlı ötmesi ve ayarının bozuk olması gibi üç çeşit arızayla karşılaşılır. Eğer korna hiç ötmüyorsa kornanın bozuk olmasından ya da kornanın giriş veya çıkışındaki kablolarda açık devreden röle veya şalterin arızalı olmasından şüphe edilebilir.Kornanın devamlı olarak ötmesi halinde korna şalterine giden kablonun veya şalterin şasi yapmış olması veya rölenin kapalı kalma ihtimali olabilir. Korna ayarı bozuksa kornanın elektriki devresi normal olduğu halde ses tonu tatmin edici değilse korna ayarının yapılması gerekir.
Fren Lambaları
Fren yapılarak araçların yavaşlaması ve durması hallerinde diğer araçların ikaz etmek amacıyla kullanılır. Fren lambaları genel olarak arkadaki park lambalarıyla birleştirilerek müşterek bir muhafaza içerisinde yerleştirilmiş, ampul güçleri 15-32 watt arasında değişir muhafaza camları kırmızı renktir. Sinyal lambalarında olduğu gibi normal olarak kontak anahtarı çıkışından akım alarak çalışırlar.